Հառաջ, 7 փետրվարի, 1920թ. թիվ 28 Ադրբեջանի նորակազմ կառավարությունը դարձյալ տագնապալի օրեր է ապրում։ Ներքին գործող նախարար Մահմեդ Հաջինսկու հրաժարականը պատահական երևույթ չէ, անկասկած, նա արտահայտում է այն խմորումը, որ տեղի է ունենում Բաքվի քաղաքական շրջանակներում։ Մահմեդ Հաջինսկին համարվում է Ադրբեջանի այն գործիչներից, որոնք կողմնակից են Անդրկովկասյան երեք հանրապետությունների միջև համերաշխություն առաջ բերելուն, և, առհասարակ, […]

Հառաջ, թիվ 26, հունվար, 1920թ. Բաքվի 1918թ. սեպտեմբերի 14-ի անկումից հետո իշխանությունը վերջնականապես անցավ խան ու բեկերին։ Սրանք, պարզ է, որպես բանվորության դասակարգային թշնամիներ, ամեն կերպ պետք է ճզմեին հեղափոխական, միշտ ըմբոստ բանվորությանը և խեղդեին նրա ձայնը։ Այդպես էլ եղավ։ Բանվորությունը զրկվեց ձեռք բերած քաղաքական ազատություններից և տնտեսապես ծայր աստիճան քայքայվեց։ Հունվարի 25-ին Բաքվի բանվորական […]

Ռուբեն Դարբինյան(Հատված մը իմ հուշերեն)Հայրենիք, թիվ 6, 1950թ., Բոստոն Երկու օր հետո Երևան ժամանեց Ուորդրոպը՝ Անգլիո գերագույն կոմիսարը Անդրկովկասի մեջ։ Բարձրահասակ, նիհար և լավ կազմվածքով, խորշոմած դեմքով վաթսունի մոտ մարդ մըն էր, որ իր երկար պաշտոնական զգեստով շատ կհիշեցներ ցարական Ռուսաստանի բարձրաստիճան պետական պաշտոնյաները։ Բավականին լավ կխոսեր ռուսերեն, թեև անգլիական զորավոր շեշտով։ Ավելի քան 17 […]

Հառաջ, 25 հունվարի, 1920թ., թիվ 18 Ժամը 2-ից անց էր 10 րոպե, երբ հեռացրիչը եկավ ներքին գործոց մինիստրություն և մի անգլերեն հեռագիր ձեռքին մտավ ներքին գործոց նախարարի առանձնասենյակը։ Կատարվեց մի թեթև թարգմանություն ֆրանսերենի և գերմաներենի օգնությամբ։ Ավելի շուտ, ներկաների լարված ջղերը և զգացմունքներն էին գործում, քան ուղեղները… Ի՞նչ, անկա՞խ, Հայաստա՞ն, Տաճկահայաստա՞ն… Սկսվեց այն, ինչ որ […]

Հառաջ, 25 հունվարի, 1920թ., թիվ 18 Առաջին օր Ուրբաթ, ամսոյս 23-ին կառավարությունը կեսօրվա ժամը 2-ին Թիֆլիսից Բրիտանիայի ներկայացուցիչ պ. Ուորդրոպի տեղակալից ստացավ անկախության ճանաչումը հաստատող հեռագիրը։ Անմիջապես լուրը տարածվեց ամենուրեք բերնից բերան անցնելով։ Ժամը 3-ին քաղաքի կոմենդանտային վարչության առջև էր զորքը երաժշտախմբով և ահագին ամբոխը։ Հավաքվել էին բոլորը՝ ամենափոքրի ծերը, կին, տղամարդ։ Կոմենդանտ Շահխաթունին մի […]

Հառաջ, 25 հունվարի, 1920թ., թիվ 18 Փարիզ, Գերագույն խորհրդի նախագահին Երևան, 24 հունվարի Հայաստանի ժողովուրդը և կառավարությունը խորապես ուրախ Հայաստանի պետության Գերագույն խորհրդի կողմից ճանաչման առթիվ, խնդրում են Ձեզ ընդունել իրենց ամենախորին երախտագիտության հավաստիքը։ Հայ ժողովուրդը հաստատ համոզված է, որ Ձեր Բարձր խորհուրդը ներշնչված հայ դատի արդարությամբ և ընդունելով նրա պահանջների իրավասությունը, որոնք հիմնված են […]

Հառաջ, 24 հունվարի, 1920թ., թիվ 17 Նորին գերազանցության պ. Խատիսյանին Երևան, 23 հունվարի Պատիվ ունեմ հաղորդելու Ձեզ Լորդ Քըրզոնից այսօր առավոտյան ժամը 10 և կեսին ստացված հետևյալ տեղեկությունը։ Գերագույն խորհուրդը Փարիզում որոշեց, որ Հայաստանի կառավարությունը պիտի ճանաչվի իբրև կառավարություն de facto այն պայմանով, որ այս ճանաչումը ոչ մի դեպքում չի կանխորոշում սահմանների խնդրի վերջնական լուծումը։ […]

Հառաջ, 17 հունվարի, 1920թ., թիվ 13 Ագուլիսի կոտորված բնակչության բուն պատճառը, մեր կարծիքով, երկուսն են.— Առաջին՝ թալանի տենչը, որ ընդհանրապես զորեղ է թաթար զանգվածի մեջ և որին գոհացում տալու բոլոր հնարավորությունները ներկայացնում էին կռվի անընդունակ և անզեն, բայց միևնույն ժամանակ հարուստ և թաթարների մեջ «Ոսկու ձոր» կոչվող Ագուլիսները, իսկ երկրորդ պատճառը քաղաքական է: Դուք արդեն […]

Հառաջ, 16 հունվարի, 1920թ., թիվ 12 Երևան, 14 հունվար Ի նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ Դուք, ըստ ձեր հայտարարության, չունեք ոչ մի տեղեկություն Օրդուբադի և Նախիջևանի մուսուլման տարրի շարժման մասին հայկական Գողթանի դեմ, այսու ի լրացումն մեր տեղեկությունների հաղորդում ենք ստույգ և խստիվ ստուգված տվյալները: Նախիջևանի և Օրդուբադի թաթարները տաճկական և ադրբեջանական սպաներ Խալիլ և […]

Հառաջ, 16 հունվարի, 1920թ., թիվ 12 Թաթար զանգվածը, արբեցած թալանի տենչով և ինչ-որ քաղաքական հեռանկարների թովչանքով, վերջապես իրագործեց իր վաղեմի ծրագիրը: Տաճիկ-ադրբեջանական սադրանքներից գազազած, նա իր վայրագ ձեռքը բարձրացրեց երկու Ագուլիսների վրա և Բարդուղիմեոսյան գիշերներ կազմակերպեց այնտեղ՝ ղեկավարությամբ տաճիկ-ադրբեջանյան գործակալների տխրահռչակ Խալիլ-բեյի և նենգավոր Էդիբ էֆենդու: Եկավ առաջին հեռագիրը Ագուլիսների ավերի ու կոտորածի մասին, սակայն […]