Թարգմանություն ռուսերենից
2/15 նոյեմբերի, 1917 թ.
Բանվորների և գյուղացիների Հոկտեմբերյան հեղափոխությունն սկսվեց ազատագրման ընդհանուր դրոշի տակ։ Ազատագրվում են գյուղացիները կալվածատերերի իշխանությունից, որովհետև այլևս չկա հողի կալվածատիրական սեփականություն — այն վերացված է։ Ազատագրվում են զինվորներն ու նավաստիները ինքնակալական գեներալների իշխանությունից, որովհետև գեներալներն այսուհետև կլինեն ընտրովի և փոխարինելի։ Ազատագրվում են բանվորները կապիտալիստների քմահաճույքներից և կամայականություններից, որովհետև այսուհետև գործարանների և ֆաբրիկաների նկատմամբ կսահմանվի բանվորների հսկողություն։ Բոլոր կենդանի և կենսունակ մարդիկ ազատագրվում են ատելի կապանքներից։
Մնում են Ռուսաստանի ժողովուրդները, որոնք ենթարկվում էին և ենթարկվում են կեղեքման ու բռնության, որոնց ազատագրումը պետք է սկսել անմիջապես, որոնց ազատագրումը պետք է կատարվի վճռաբար և անդարձորեն։
Ցարիզմի դարաշրջանում Ռուսաստանի ժողովուրդներին սիստեմատիկ կերպով գրգռում էին միմյանց դեմ։ Հայտնի են այդ քաղաքականության հետևանքները՝ մեկ կողմից — կոտորածներ և ջարդեր, մյուս կողմից — ժողովուրդների ստրկություն։
Չկա և չպետք է լինի վերադարձ դեպի հրահրման այդ խայտառակ քաղաքականությանը։ Այսուհետև այն պետք է փոխարինվի Ռուսաստանի ժողովուրդների կամավոր և ազնիվ դաշինքի քաղաքականությամբ։
Իմպերիալզիմի շրջանում, Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո, երբ իշխանությունն անցավ կադետական բուրժուազիայի ձեռքը, հրահրման անսքող քաղաքականությունը (իր) տեղր զիջեց Ռուսաստանի ժողովուրդների նկատմամբ երկչոտ անվստահության քաղաքականությանը, ժողովուրդների «ազատության» և «հավասարության» մասին բանավոր հայտարարություններով սքողվող բծախնդրությունների և պրովոկացիաների քաղաքականությանը: Հայտնի են այդ քաղաքականության հետևանքները՝ ազգային թշնամանքի ուժեղացում, փոխադարձ վստահության վիժեցում։
Պետք է վերջ դրվի խաբեության և անվստահության, բծախնդրությունների և պրովոկացիաների այդ անվայել քաղաքականությանը։ Այսուհետև այն պետք է փոխարինվի բացահայտ ու ազնիվ քաղաքականությամբ, որը տանելու է դեպի Ռուսաստանի ժողովուրդների կատարյալ փոխադարձ վստահությունը։
Միմիայն վստահության այդպիսի քաղաքականության հետևանքով կարող է ստեղծվել Ռուսաստանի ժողովուրդների ազնիվ և հաստատուն դաշինքը։
Միմիայն այդպիսի դաշինքի հետևանքով կարող են Ռուսաստանի ժողովուրդների բանվորներն ու գյուղացիները զոդված լինել որպես հեղափոխական մի միասնական ուժ, որն ընդունակ է դիմանալու իմպերիալիստական-անեքսիոնիստական բուրժուազիայի ամեն տեսակ ոտնձգությունների դեմ։
Այս տարվա հունիս ամսին Սովետների Համագումարը հռչակեց Ռուսաստանի ժողովուրդների ազատ ինքնորոշման իրավունքը:
Այս տարվա հոկտեմբեր ամսին Սովետների Երկրորդ Համագումարը Ռուսաստանի ժողովուրդների այդ անկապտելի իրավունքը հաստատեց ավելի վճռաբար և որոշակիորեն։
Կատարելով այդ Համագումարների կամքը, ժողովրդական կոմիսարների Սովետը որոշեց Ռուսաստանի ժողովուրդների հարցի բնագավառում իր գործունեության հիմքում դնել հետևյալ սկզբունքները՝
Ռուսաստանի ժողովուրդների հավասարությունը և սուվերենությունը։
Ռուսաստանի ժողովուրդների ազատ ինքնորոշվելու ընդհուպ մինչև անջատվելու և անկախ պետություն կազմավորելու իրավունքը։
Ազգային և ազգային-կրոնական բոլոր և ամեն տեսակ արտոնությունների և սահմանափակումների վերացումը։
Ռուսաստանի տերիտորիայում բնակվող ազգային փոքրամասնությունների և էթնոգրաֆիկ խմբերի ազատ զարգացումը։
Այստեղից բխող կոնկրետ դեկրետները կմշակվեն ազգությունների գործերի հանձնաժողով կազմելուց անմիջապես հետո;
Ռուսական Հանրապետության անունից
Ժողովրդական կոմիսարների սովետի նախագահ՝
Վ. Ուլյանով (Լենին)
Ազգությունների գործերի ժողովրդական կոմիսար՝
Իոսիֆ Ջուղաշվիլի-Ստալին
