Շուշու կոնսիստորիայի անդամ Կարապետ քահանա Վարդապետյանցի և ատենադպիր Միրզա Տեր-Սարգսյանի զեկուցումը Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին Շուշու կոտորածի, կողոպուտի, կանանց գերեվարության, Վահան եպիսկոպոսի ու այլ հոգևորականների ու մտավորականների սպանության, հոգևոր կառավարիչ նշանակելու մասին 15 մայիսի 1920 թ. Հադրութ Նորին սրբության Ամենայն հայոց վեհափառ կաթողիկոս և մեծարյալ հայրապետ Տ.Տ.Գևորգ Ե.-ին Ամենախոնարհ զեկուցումն Որդիական պարտականություն ենք համարում ամենախոնարհաբար հայտնել […]

Ադրբեջանում Հայաստանի դիվանագիտական ներկայացուցչի զեկույցը Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարին Գյոկչայի գավառում ապրիլին տեղի ունեցած հայերի կոտորածի մասին N710   24 ապրիլի 1920 թ. Բաքու Գյոկչայի գավառի կոտորածների մասին մի ականատես ու վստահելի անձն հետևյալն է պատմում: Ծաղկազարդի շաբաթ օրը Իվանովկա գյուղի բնակիչներին գավառապետի ավագ օգնականը նախազգուշացրեց, որ երեք օր հայկական գյուղերը չգնան, որովհետև հայերի կոտորած է […]

Կովկասում ֆրանսիական զինվորական միսիայի ներկայացուցչի ցավակցական նամակը Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին Շուշիի հայոց կոտորածի կապակցությամբ* 22 ապրիլի 1920 թ. Թիֆլիս Ձերդ Ս. Օծություն Խորապես ցավում եմ, որ Ղարաբաղում տեղի ունեցած կոտորածների առթիվ հնարավորություն չունեցա անձամբ թե՛ Ձերդ Ս. Օձության և թե՛ պ. Խատիսյանին ցավակցությունս հայտնել: Առավելապես ցավում եմ, որ անակնկալ դիպվածոց հանգամանքով պետք է մեկնեմ Փարիզ […]

Գանձակի հայոց փոխանորդի նամակը հայր Արսենին Շուշու և շրջակա հայկական գյուղերի բնակչության կոտորածի, Վահան սրբազանի սպանության և այլ հարցերի մասին 21 ապրիլի 1920 թ. Ղարաբաղից ստացված տեղեկություններն արդեն աներկբայորեն ասում են Շուշվա հայկական մասի ավերածության, հայ բնակչության կոտորածը, որի ժամանակ սպանվել են Վահան սրբազանը և քահանաները: Եվ ինչպես պատմում են ռուս բժշիկ, ինտելիգենտ ռուսներ, բարյացկամ […]

Գանձակի հայոց փոխանորդի հայտարարությունը Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի դիվանին գավառի Ազատ գյուղի զինաթափման, ավարի ենթարկելու և տեղահան անելու, գերմանական ավանում պատսպարվելու և ավանի համայնքին օրհնության կոնդակ շնորհելու մասին N 136 21 ապրիլի 1920թ. Գանձակ Վիճակիս Ազատ գյուղի հայությունը նահանգական կառավարության ուղարկած ավազակաբարո կամավոր զորքի ձեռքով զինաթափվելուց, ավարի մատնվելուց և ապա, որպես թե Գանձակ բերելու նպատակով, գյուղից […]

Ադրբեջանում Հայաստանի դիվանագիտական ներկայացուցչի զեկույցը Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարին՝ Շուշիի կոտորածի մասին N665 16 ապրիլի 1920 թ. Բաքու Մինչև օրս Ղարաբաղի դեպքերի մասին ոչ միայն պաշտոնական, այլև հայկական որևէ շատ թե քիչ վստահելի աղբյուրներից տեղեկություններ չունենք: Մեր տրամադրության տակ գտնված մի շարք նամակներից, ստացված Շուշում գտնված և կռիվներին մասնակցած թաթար ասկյարներից կամ կամավորներից, բավականաչափ լույս […]

Վրաստանում Հայաստանի դիվանագիտական ներկայացուցչի հաղորդումը ՀՀ արտաքին գործերի մինիստրին Գանձակի գավառում հայ բնակչության աղետալի վիճակի և անհրաժեշտ միջոցներ ձեռնարկելու մասին [ապրիլի առաջին կես] 1920 Թիֆլիս Մինիստրի հանձնարարությամբ հաղորդում եմ, որ Գանձակի գավառում սարսափելի դրություն է ստեղծվել: Ենթարկված հայկական գյուղերը զինաթափումից հետո ղրկված են քաղաք և ճանապարհին կոտորածի ենթարկված: Կանայք տարված են, երեխայք կոտրատած ձեռքերով և […]

Письмо дипломатического представителя Армении в Грузии председателю делегации Республики Армении на Закавказской конференции о продолжающемся массовом уничтожении армянского населения в Азербайджане и Карабахе N 1424 14 апреля 1920г. Тифлис По полученным мною достоверным сведениям, в последние дни повсеместно в Азербайджане и Карабахе имело место массовое уничтожение армянского населения со стороны азербайджанских войск и банд, причем […]

Прошение Бакинского Армянского национального совета Бакинскому градоначальнику о судьбе С. Мелик-Тангиева, арестованного за участие в мартовских событиях N 221 7 апреля 1920г. 29 марта с/г был арестован по обвинению в мартовских событиях Самсон Сарибекович Мелик-Тангиев, проживающий в доме N49, по Ремесленной улице. 30 марта из 8-го полицейского участка, где находился Мелик-Тангиев, последний по неизвестным причинам […]

Շամախու հայրենակցական գավառական միության գավառական կոմիտեի հաղորղումը Բաքվի Հայոց ազգային խորհրդին գավառի հայ բնակչության նկատմամբ կիրառվող բռնությունների և սպանությունների մասին 12 ապրիլի 1920 Բաքու Ի գիտություն Ազգային խորհրդի պարտք եմ համարում հայտնել, որ վերջին ժամանակները հայերի կացությունը Շամախի գավառում կրկին ծանրացել է: Սպանությունները, թալանը և առևանգումը նորոգվել են: 10-12 օր սրանից առաջ սպանված են քերքինջեցիք […]